Hoi! Ik lulde laatst wat ‘stories’ aan elkaar via instagram over niethormonale anticonceptie en eindigde ook met de vraag of mensen vragen hadden en/of het interessant vonden erover te lezen. Dat was! Maar toen ik bezig was met een blog daarover, bedacht ik me dat ik het eigenlijk eerst over de cyclus zelf wilde gaan hebben, dan snap je straks veel beter hoe het bijhouden ervan werkt, en hoe het komt dat je door bepaalde vruchtbaarheidskenmerken kan bepalen wanneer je vruchtbaar bent en wanneer niet.

De vrouwelijke cyclus duurt gemiddeld 28 dagen, en bestaat uit 2 fasen. Er zijn echter meer belangrijke punten om aan te stippen, dus ik verdeel de cyclus hier in 4 fases; de menstruatie (die overlapt met fase 2), de folliculaire fase (dag 1 t/m 14), de eisprong, en de luteale fase (dag 14 t/m 28). Ik zet ‘gemiddeld’ dikgedrukt omdat het belangrijk is om te weten dat het heel erg kan verschillen per persoon, en ook nog eens per maand! Dat betekent niet per se dat er iets mis is, iedere vrouw heeft haar eigen cyclus.

Fase I – Menstruatie
De menstruatie duurt zo’n 2 tot 7 dagen en is het begin van je cyclus (en het begin van de folliculaire fase). Op de eerste dag van je cyclus wordt het baarmoederslijmvlies dat in de afgelopen maand is opgebouwd weer afgebroken. Menstruatie hoef ik denk ik niet verder uit te leggen, hier hebben de meeste vrouwen toch wel genoeg ervaring in.

Fase II – Folliculaire fase
Naast het afstoten van het baarmoederslijmvlies, beginnen er onder invloed van het ‘follikel stimulerend hormoon’ (FSH) follikels te groeien. Een follikel is de eicel plus een omhulsel van vocht en meerdere cellen. Van de follikels worden er meestal 2 het grootste. Er ontstaat een race tussen deze follikels; de grootste en meest dominante zal straks ontsnappen. De follikels maken oestrogeen aan, een hormoon dat onder andere nodig is om ervoor te zorgen dat de daadwerkelijke eisprong gebeurt. Ook zorgt het oestrogeen ervoor dat er minder FSH aangemaakt wordt, wat het verder groeien van andere follikels helpt voorkomen.
Daarnaast zorgt oestrogeen ervoor dat het baarmoederslijmvlies dikker wordt en dat er helder vloeibaar slijm aangemaakt wordt (een beetje eiwitachtig) in de baarmoedermond. Dit slijm werkt als een soort glijmiddel voor de zaadcellen. Ook helpt dit baarmoederslijmvlies sperma langer overleven in de baarmoeder. Sperma blijft gemiddeld 3 dagen, en bij optimale omstandigheden zo’n 5 tot 6 dagen in leven.

Fase III – Ovulatie / LH piek
De ovulatie, of eisprong, markeert de dag/het moment waarop de eicel (dus niet de gehele follikel) de eierstok verlaat en de eileiders in gaat. Het aangemaakte oestrogeen in de folliculaire fase zorgt ervoor dat het lutheïniserend hormoon (LH) wordt aangemaakt. Er ontstaat een piek van dit hormoon die 24 tot 48 uur duurt, hierdoor vindt de eisprong plaats. Meestal is er één eisprong, er kan er echter nog eentje volgen. Een eicel heeft een levensduur van maximaal 12 tot 24 uur. LH zorgt er hiernaast voor dat het overblijfsel van de follikel verandert in het corpus luteum, oftewel het gele lichaam.
Er ontsnapt dus, gedurende een periode van ongeveer 15 minuten, een cel uit één van je twee eierstokken. Het toffe is dat je dit soms zelfs kunt voelen! (Naja misschien niet heel tof want het uit zich meestal in pijn, maar toch)

Fase IV – Luteale fase
Mocht er bevruchting plaats hebben gevonden begint nu de reis van de bevruchte cel van de eileider naar de baarmoeder. Maar ook als dit niet het geval is maakt de baarmoeder zich in deze fase hier dus wel voor klaar.
Deze fase duurt gemiddeld 14 dagen, en is vernoemd naar het corpus luteum. Dit is het omhulsel van de eicel dat na de ovulatie overblijft in de eierstok. Het corpus luteum maakt het hormoon progesteron, en in mindere mate oestrogeen, aan. Dit hormoon zorgt voor het groeien en verdikken van het baarmoederslijmvlies (wat nodig is voor een embryo om te nestelen en te groeien). Daarnaast stijgt onder invloed van progesteron de basale lichaamstemperatuur, én zorgt het er voor dat FSH en LH laag blijven zodat er geen nieuwe follikels kunnen rijpen.
Als het corpus luteum na enkele dagen merkt dat er geen bevruchting heeft plaatsgevonden (bij bevruchting wordt er namelijk het zwangershormoon hCG aangemaakt), vergaat het. Hierdoor dalen de levels van progesteron en oestrogeen, wat resulteert in het loslaten van het baarmoederslijmvlies (aka je menstruatie) en ervoor zorgt dat het FSH en (LH in veel mindere mate) weer wordt aangemaakt. Hierdoor kunnen er dus weer nieuwe eitjes gaan rijpen, en begint het hele verhaal weer van voren af aan.

Plaatjes om het allemaal leuker te maken
Ik bedoel natuurlijk om het te verduidelijken. Want man het is best wel veel droge teskt allemaal.

Hierboven zie je de fases in dagen verdeeld bij een gemiddelde cyclus van 28 dagen. Afbeelding via.

Hier zie je prachtig in beeld gebracht hoe de verschillende fases eruit zien voor je temperatuur, hormoonlevel, eicel en baarmoeder. Je ziet duidelijk het toenemen van oestrogeen en de LH piek, ook zie je het enorme toenemen van progesteron na de ovulatie. Afbeelding via.

Bronnen
Als bronnen gebruikte ik de boeken Taking Charge of Your Fertility en Hormoon Balans. Daarnaast maakte ik gebruik van ovulatie-berekenen.com en van Wikipedia. Ik heb geprobeerd alles naast elkaar te leggen, te vergelijken, en zo de belangrijkste dingen er uit te halen en het leesbaar en begrijpelijk te maken. Het blijft een best ingewikkeld proces met erg veel verschillende stappen en gebeurtenissen.

Ik vind het echt onwijs tof hierover te lezen en te schrijven. Dus dat wil ik blijven doen! Zoals ik aan het begin al schreef wil ik uitleggen hoe niet hormonale anticonceptie werkt, daarnaast lijkt het me ook erg interessant te onderzoeken wat de gevolgen zijn van bepaalde hormoonstijgingen of dalingen (PMS, libido, pijntjes, acné zijn allemaal gebonden aan onze hormonen).

Zijn er nog andere dingen die jullie tof lijken om te lezen? Daarnaast; als er vragen zijn stel ze alsjeblieft! Afhankelijk van de hoeveelheid reply ik op jullie reacties of maak ik er een aparte blog van. Ik hoor in ieder geval heel graag wat jullie hiervan vinden. :-)